Ðội K52 được biên chế gồm 67 cán bộ, chiến sĩ với ba phân đội, hoạt động chủ yếu trên địa bàn ba tỉnh đông - bắc Cam-pu-chia là Stung-treng, Rát-ta-na-ki-ri và Prết-vi-hia. Do tính chất công việc chủ yếu hoạt động của đội là phải chia lực lượng theo từng nhóm hoạt động độc lập trong vùng sâu, vì thế kỷ luật quân đội, công tác dân vận luôn là điều mà mỗi cán bộ, chiến sĩ trong đội phải quán triệt và thực hiện tốt. Thượng tá, Ðội trưởng Nguyễn Ngọc Hiệp tâm sự: Nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, chiến trường các tỉnh đông - bắc Cam-pu-chia vốn là địa bàn rừng núi hiểm trở mà phần lớn anh em chưa từng đến; đã vậy lại không có hồ sơ, tài liệu nào chỉ dẫn, phải tự tìm dân mà hỏi... Cũng may, chúng tôi được sự giúp đỡ của chính quyền và người dân địa phương rất nhiều. Có người già yếu, nhưng biết nơi chiến sĩ mình hy sinh, nên chúng tôi phải dùng cáng đưa đi chỉ mộ. Lại có người như cụ Um Xạ Yên, ở Phum Ô-tren, đã hơn 70 tuổi, khi nghe có tin Ðội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ của Việt Nam đến, cụ đã nhờ các cháu đưa đi tìm gặp. Và cụ không ngần ngại cùng anh em trong đội vượt qua 10 km đường rừng để chỉ nơi phần mộ một chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh, mà chính cụ cùng dân làng là người chôn cất... Trong thực tế, các cán bộ, chiến sĩ Ðội K52 đã trải qua nhiều chuyện gian khổ như bị lạc trong rừng suốt ba ngày đêm ở khu vực Tà Veng; chuyện ca-nô va phải đá giữa thác nước đang mùa lũ, cả đội chỉ thoát hiểm khi có sự cứu giúp kịp thời của người dân đánh cá; chuyện chiến sĩ Lê Xuân Hạnh thành viên của đội, hy sinh vì bị rắn độc cắn... Gian lao, vất vả là vậy nhưng hễ khi có lệnh là anh em lại lên đường, bởi "ngoài nhiệm vụ được giao, còn có tình thương yêu đồng đội của những người lính và sự sẻ chia với nỗi đau tưởng chừng như vô vọng của những bà mẹ, người vợ ngày đêm mong ngóng hài cốt con, chồng, người thân của mình. Những điều đó luôn thôi thúc, giúp cán bộ, chiến sĩ Ðội K52 thêm nghị lực và sức khỏe để vượt qua khó khăn, làm việc có kết quả...".
Còn nhớ dịp Tết Tân Mão vừa qua, được đi cùng các đồng chí lãnh đạo tỉnh Gia Lai đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Ðội K52 đang làm nhiệm vụ ở ba tỉnh đông - bắc Cam-pu-chia. Lúc chúng tôi đến, tổng cộng đã có 44 bộ hài cốt liệt sĩ được tìm thấy từ ba nơi này. Chỉ có một hài cốt xác định được tên họ, còn lại không xác định được danh tính. Từng tấm ni-lông, đồ dùng sinh hoạt, những sợi dây võng, bìa cuốn sổ tay, chiếc bút mực, chiếc lược nhôm... của các liệt sĩ đều không còn nguyên vẹn nhưng tất cả đều được các chiến sĩ Ðội K52 cẩn thận đem về, gói cùng với các hài cốt. Chiến sĩ Nguyễn Hữu Ðặng, 23 tuổi, về đội từ tháng 11-2008 kể rằng, có nhiều chuyến đi, cả nhóm phải ở lại trong rừng hơn hai mươi ngày. Cứ vượt rừng mà đi, tối mắc võng trên cây ngủ. Chuyện lấy nước uống còn gian khổ hơn, có khi phải đi vài km mới có. Một số nơi nước bị nhiễm vôi nên các chiến sĩ phải lọc bằng một số dụng cụ thô sơ trước khi sử dụng. Tối nấu ăn nhiều khi không dám bật đèn vì phải tiết kiệm pin và sợ các loại côn trùng bay vào thức ăn. Mừng nhất là khi tìm được hài cốt liệt sĩ, cả nhóm cứ quần quật làm việc, khi nhìn lại đã hai ba giờ chiều, vậy là quên bữa trưa...
Cửa khẩu Lệ Thanh (huyện Ðức Cơ) là nơi đã nhiều lần được chọn để tổ chức lễ đón hài cốt các liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam về nơi an nghỉ cuối cùng trên đất mẹ với không khí trang nghiêm và đầy xúc động. Tại các buổi lễ đón hài cốt các liệt sĩ, có không ít người khi được tin, không ngại đường xa, đã về đây với một niềm hy vọng là có thể tìm thấy người thân mình trong số các liệt sĩ kia. Nhưng không phải ai cũng có may mắn, bởi sự khốc liệt của cuộc chiến tranh khiến nhiều chiến sĩ khi hy sinh đã không kịp để lại một dấu tích nào cho người thân. Ðó còn là một thực tế, bởi trong số hơn một nghìn bộ hài cốt mà các cán bộ, chiến sĩ Ðội K52 tìm được, chỉ có 41 hài cốt liệt sĩ là đã xác định được danh tính và được đón về đoàn tụ với người thân. Số hài cốt liệt sĩ còn lại tiếp tục chờ và giờ đây các anh vẫn nằm đó ở Nghĩa trang liệt sĩ huyện Ðức Cơ trong sự chăm sóc của những người dân nơi đây.
Một ngày mới lại bắt đầu. Cán bộ, chiến sĩ Ðội K52 lại chuẩn bị cho những chuyến vượt rừng mới, bởi hương hồn đồng đội - những liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc vẫn còn lẩn khuất đâu đó trong những cánh rừng già, bên đất nước Cam-pu-chia...
• Theo Nhandan