Trong phiên chất vấn lần này, có
89 đại biểu gửi 214 chất vấn đến Thủ tướng và các thành viên Chính phủ, trong đó
có 26 chất vấn với 44 câu hỏi dành cho Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng.
Con số 86 nghìn tỷ không phải
là số tiền mà Vinashin đã thua lỗ
Báo cáo giải trình trước Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã khẳng định “những việc
làm sai trái của lãnh đạo Tập đoàn Vinasin đã gây hậu quả nghiêm trọng”. Thực
trạng này có trách nhiệm của Chính phủ, của các thành viên Chính phủ có liên
quan trong việc thực hiện chức năng quản lý Nhà nước và quản lý chủ sở hữu.
Thủ tướng nhìn nhận, việc thực
hiện chức năng nhiệm vụ được giao, việc tiến hành và xử lý sau giám sát, kiểm
tra của các cơ quan chức năng thuộc Chính phủ còn kém hiệu lực, nên chưa phát
hiện được đầy đủ và ngăn chặn kịp thời những việc làm sai trái và báo cáo không
trung thực của lãnh đạo Tập đoàn Vinashin.
“Là người đứng đầu Chính phủ, tôi
xin nhận trách nhiệm về những hạn chế yếu kém nêu trên của Chính phủ”, Thủ tướng
nói. Thủ tướng cũng cho biết, các thành viên Chính phủ liên quan đang kiểm
điểm, kết luận cụ thể sẽ được Chính phủ công khai để cử tri biết.
Giải thích rõ về Vinashin, Thủ
tướng cho biết, giai đoạn 1996 - 2008, tốc độ tăng trưởng bình quân của Vinashin
hàng năm đạt 35 - 40%, kinh doanh đều có lãi, đến hết năm 2009 đã đóng góp vào
ngân sách nhà nước trên 3.300 tỷ đồng. Tính đến đầu năm 2009, Tập đoàn đã có số
đơn đặt hàng đóng tàu với tổng giá trị gần 12 tỷ USD.
Tuy nhiên, từ cuối năm 2008,
Vinashin gặp nhiều khó khăn, sản xuất kinh doanh bị đình trệ, không thu xếp được
vốn để thực hiện các hợp đồng đã ký. Tập đoàn lâm vào tình trạng thua lỗ (năm
2009 lỗ 1.600 tỷ đồng).
“Thực trạng này có nguyên nhân
khách quan do ảnh hưởng nặng nề của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh
tế toàn cầu, nhiều chủ tàu đã hủy hợp đồng (từ đơn hàng có giá trị gần 12 tỷ USD
xuống chỉ còn trên 2 tỷ); song nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu, trước hết là
do việc cố ý làm trái, báo cáo không trung thực và yếu kém của lãnh đạo Tập đoàn
trong quản trị doanh nghiệp, quản lý tài chính và đầu tư, phát triển thêm quá
nhiều doanh nghiệp và ngành nghề kinh doanh… Trong khi đó, một số cơ quan chức
năng thuộc Chính phủ chưa thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý nhà nước và quản lý của
chủ sở hữu đối với Tập đoàn”, Thủ tướng nhận định.
Về số nợ của Vinashin, đến ngày
30/6/2010, tổng số nợ của Tập đoàn là hơn 86 nghìn tỷ đồng, trong đó nợ đến hạn
phải trả trên 14 nghìn tỷ đồng, tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu bằng gần 11 lần.
Số nợ vay 86.000 tỷ đồng và số
vốn chủ sở hữu hơn 8.000 tỷ đồng đang nằm trong tổng giá trị tài sản của Tập
đoàn trên sổ sách là hơn 104 nghìn tỷ đồng. Giá trị thực tế của mỗi tài sản cũng
có thể cao hơn, bằng hoặc thấp hơn trên sổ sách, hiện đang được rà soát đánh giá
cụ thể. “Như vậy, con số 86 nghìn tỷ nợ vay của Tập đoàn không phải là số tiền
mà Vinashin đã thua lỗ, thất thoát”, Thủ tướng giải thích.
Hiện nay, Thanh tra Chính phủ
đang hoàn chỉnh kết luận thanh tra toàn diện Tập đoàn Vinashin, kiểm toán độc
lập đang kiểm toán kết quả kinh doanh năm 2010 và lãnh đạo Tập đoàn cũng đang rà
soát đánh giá lại cụ thể để có con số cập nhật chính xác về tình hình tài chính,
tài sản của Tập đoàn.
Kết thúc phần trả lời các chất
vấn về Vinashin, Thủ tướng khẳng định Chính phủ sẽ tập trung thực hiện thành
công Đề án tái cơ cấu Vinashin, “không để xảy ra vụ việc tương tự Vinashin”.
Dự án bô xít Tây Nguyên tiến
hành đúng trình tự và chặt chẽ
Về khai thác, chế biến bô xít,
Thủ tướng cho biết, việc thăm dò, khai thác, chế biến bô - xít là chủ trương
nhất quán từ Đại hội IX và Đại hội X của Đảng. “Quá trình lập, thẩm định và phê
duyệt 2 Dự án này được tiến hành chặt chẽ theo đúng chủ trương của Đảng, pháp
luật của Nhà nước. Các địa phương Lâm Đồng và Đắk Nông đều mong muốn và ủng hộ
việc triển khai Dự án”, người đứng đầu Chính phủ nói.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho
biết, các chủ trương, chỉ đạo đã nêu rõ việc khai thác, chế biến bô - xít gắn
với xây dựng ngành công nghiệp sản xuất alumin, nhôm nhằm phục vụ phát triển
kinh tế của đất nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của Tây Nguyên; Nhà
nước cần tập trung đầu tư hoặc hỗ trợ đầu tư; việc triển khai phải bảo đảm lợi
ích trước mắt, lâu dài và bền vững…
Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ
Công Thương chủ trì rà soát, bổ sung và hoàn chỉnh Quy hoạch chung về bô xít,
lập báo cáo đánh giá môi trường chiến lược cho Quy hoạch này và khẩn trương
trình duyệt theo quy định; đồng thời, tập trung chỉ đạo triển khai thí điểm 2 dự
án Tân Rai và Nhân Cơ.
Thủ tướng cho biết, sau khi có sự
cố vỡ hồ bùn đỏ ở Hungari, Chính phủ đã yêu cầu các Bộ, ngành liên quan, đặc
biệt là Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản rà soát lại các hạng mục công
trình của Dự án và các giải pháp xây dựng, vận hành hồ bùn đỏ. Yêu cầu Tập đoàn
Công nghiệp Than - Khoáng sản thuê tư vấn nước ngoài có kinh nghiệm để thẩm định
lại, trên cơ sở đó hoàn thiện thiết kế hồ bùn đỏ của các Dự án; đồng thời, giao
Bộ Công Thương tổ chức Đoàn khảo sát sự cố hồ bùn đỏ ở Hungari.
“Sau khi có kết luận thẩm định
lại của tư vấn nước ngoài, Thủ tướng Chính phủ sẽ xem xét quyết định và chỉ tiếp
tục thực hiện Dự án khi bảo đảm an toàn về môi trường”, Thủ tướng Nguyễn Tấn
Dũng cho biết.
Được biết, hiện nay Dự án Tân Rai
đã hoàn thành nhiều hạng mục, dự kiến tháng 4 năm 2011 sẽ có alumin thương phẩm.
Dự án Nhân Cơ đang hoàn tất công tác chuẩn bị đầu tư, dự kiến đầu năm 2011 sẽ
khởi công xây dựng và đưa nhà máy vào vận hành cuối năm 2012.