Hội nghị đánh giá: Hiện tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng và diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều lĩnh vực, nhiều ngành, nhiều cấp. Tham nhũng chưa được ngăn chặn và từng bước đẩy lùi...như mục tiêu Nghị quyết Trung ương 3 đã đề ra; tệ tham nhũng vẫn là vấn đề bức xúc, mối quan tâm lớn của toàn xã hội.
 |
| Đồng chí Trương Tấn Sang - Uỷ viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư - và các đại biểu. Ảnh: TTXVN |
Đã có chuyển biến tích cực
Trong lời khai mạc, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Phó Trưởng ban chỉ đạo T.Ư về PCTN Trương Vĩnh Trọng khẳng định: Trong nhiệm kỳ qua công tác PCTN đã có sự chuyển biến tích cực trên cả nhận thức và hành động, đạt được kết quả nhất định trong phòng ngừa và xử lý tham nhũng. Trên một số lĩnh vực, tham nhũng đã được kiềm chế. So với thời gian trước đây, quyết tâm và hiệu quả của công tác phòng, chống đã có tiến triển. Theo Phó Thủ tướng thì kết quả công tác trên thể hiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước ta là đúng đắn; khẳng định quyết tâm, năng lực của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong công tác PCTN là khả thi; góp phần củng cố lòng tin của nhân dân, nâng cao uy tín của nước ta đối với cộng đồng quốc tế.
Tuy nhiên, Phó Trưởng ban chỉ đạo T.Ư về PCTN cũng thừa nhận: Công tác PCTN vẫn còn nhiều yếu kém, bất cập. “Giữa quyết tâm chính trị và hành động thực tiễn vẫn còn khoảng cách”, chưa tạo được sự chuyển biến có tính cơ bản. Hiện nay tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng và diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều lĩnh vực, nhiều ngành, nhiều cấp. “Tham nhũng chưa được ngăn chặn và từng bước đẩy lùi...như mục tiêu Nghị quyết Trung ương 3 (nghị quyết chuyên đề đầu tiên của BCH Trung ương về công tác PCTN). Tệ tham nhũng vẫn là vấn đề bức xúc, mối quan tâm lớn của toàn xã hội”. Nhận định này của Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng trùng với đánh giá của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN cũng như của toàn hội nghị tổng kết công tác PCTN trong nhiệm kỳ ĐH X của Đảng. Theo kết quả điều tra dư luận xã hội năm 2009 của Văn phòng Ban chỉ đạo và Viện Nghiên cứu dư luận xã hội thì tham nhũng ở vị trí thứ 4 trong 10 vấn đề xã hội bức xúc nhất.
Theo báo cáo tổng kết công tác PCTN của nhiệm kỳ này thì việc vận dụng một số chủ trương, chính sách và áp dụng các quy định cụ thể về PCTN chưa sát với thực tiễn, thiếu sáng tạo. Nhiều đề án, quy chế quan trọng trong công tác phòng ngừa chậm được ban hành như quy định về cơ chế khen thưởng, bảo vệ người tố cáo tham nhũng; quy chế giám sát trong Đảng, đề án kiểm soát thu nhập của người có chức vụ quyền hạn...vẫn chưa được ban hành.
Tham nhũng “vặt” chưa được xử lý đúng mức
Báo cáo tổng kết cũng nêu rõ tình hình sa sút phẩm chất, nhũng nhiễu gây phiền hà của một bộ phận cán bộ, công chức trong thi hành công vụ chậm được khắc phục; hiện tượng “chạy chức”, “chạy quyền”, “chạy tội” chưa được quan tâm chỉ đạo làm rõ; tình trạng tham nhũng “vặt”, tham nhũng thông qua “lợi ích nhóm” chưa được quan tâm và xử lý đúng mức. Việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, tổ chức xảy ra tham nhũng được đánh giá là chưa phản ánh đúng tình hình, số người bị xử lý ít (số vụ án tham nhũng được xét xử trong 4 năm là 994 vụ nhưng số người đứng đầu và cấp phó bị xử lý chỉ có 276 người).
Chất lượng điều tra, truy tố, xét xử nhiều vụ án tham nhũng còn hạn chế. “Có biểu hiện hữu khuynh, nể nang, lạm dụng việc bồi thường, khắc phục hậu quả để xử lý hành chính. Việc áp dụng hình phạt cho hưởng án treo chiếm tỉ lệ cao là chưa quán triệt đầy đủ tính nghiêm trọng và nguy hại của tội phạm này. Một số vụ việc có dấu hiệu tham nhũng nghiêm trọng và vụ việc tham nhũng có yếu tố nước ngoài chậm được xem xét, kết luận. Số vụ việc, vụ án tham nhũng bị phát hiện và xử lý giảm dần, năm sau ít hơn năm trước được Ban Chỉ đạo T.Ư về PCTN lý giải là do “có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân là thiếu quyết tâm trong phát hiện và xử lý tham nhũng”. Những hạn chế, yếu kém trên được cho là đã gây tâm lý hoài nghi của một bộ phận nhân dân đối với các cơ quan tư pháp, tính nghiêm minh của pháp luật và hiệu quả của cuộc đấu tranh chống tham nhũng...
Phát biểu kết luận hội nghị, ông Trương Tấn Sang, Uỷ viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư khẳng định cuộc đấu tranh PCTN chỉ thành công khi biết dựa vào dân. Ông cũng đề nghị các cơ quan chức năng cần ban hành hoặc tham mưu cho Đảng và Nhà nước ban hành các quy định đủ để xoay chuyển tình hình tham nhũng; cần có quy định khuyến khích các cơ quan, tổ chức, đơn vị tự phát hiện xử lý nhiều vụ việc, vụ án tham nhũng; sớm ban hành quy định về khen thưởng và bảo vệ người tố cáo tham nhũng để tăng cường phát hiện hành vi tham nhũng; sớm xây dựng cơ quan giám định quốc gia; tiếp tục tăng cường các biện pháp kỹ thuật và cơ sở vật chất, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm tham nhũng trong thời gian tới.