|
Gừng nhập từ Trung Quốc
được chuyển về chợ đầu mối Bình Điền (Q.8, TP.HCM) - Ảnh: B.H. |
Tại thị trường TP.HCM, hàng nông
sản Trung Quốc nhập khẩu vào VN như: khoai tây, cà rốt, cải bắp, cải thảo, hành,
bí đỏ, xà lách... tập trung chủ yếu về chợ đầu mối ở khu vực Q.8, Q.Thủ Đức,
Q.Gò Vấp... sau đó được chuyển vào chợ bán lẻ, phân phối trong các siêu thị, cửa
hàng thực phẩm... khắp thành phố, thậm chí về các khu vực lân cận.
Các nhà nhập khẩu cho biết những
mặt hàng này có giá nhập khẩu chỉ 3.000-5.000 đồng/kg (trong đó đã bao gồm 750
đồng phí vận chuyển/kg hàng hóa từ phía Trung Quốc vào VN).
Hưởng ưu đãi...
Buông lỏng quy định
thông tin xuất xứ
Theo ghi nhận tại chợ
đầu mối và các điểm bán lẻ hàng nông sản tại TP.HCM, xuất xứ hàng
nông sản chỉ được ghi trên các thùng giấy lớn hoặc dán nhãn trên hộp
xốp. Khi theo tiểu thương về chợ bán lẻ, thậm chí một số mặt hàng ở
siêu thị đều không được ghi xuất xứ. Một cán bộ Chi cục Quản lý thị
trường TP.HCM cho biết theo quy định về ghi nhãn hàng hóa, hàng nông
sản nhập khẩu cũng bắt buộc phải có nhãn phụ bằng tiếng Việt. Hoạt
động kiểm tra tình hình thực hiện quy định này được thực hiện tại
chợ đầu mối. Trong khi đó, người tiêu dùng lại đi mua nông sản thực
phẩm ở chợ bán lẻ, không biết đâu là hàng nội, đâu là hàng ngoại
|
Theo cam kết khi tham gia Hiệp
định khu vực thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA), hầu hết mặt hàng rau,
quả tươi từ Trung Quốc nhập khẩu vào VN hiện được hưởng thuế suất thuế nhập khẩu
0%.
Trong khi đó, rau củ quả tươi
cũng là mặt hàng thuộc diện không phải chịu thuế giá trị gia tăng. Chính vì vậy,
các nhà nhập khẩu đang tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan để đưa hàng nông sản
Trung Quốc vào VN. Hầu hết các lô hàng đều có C/O form E (giấy chứng minh xuất
xứ) nên đương nhiên được hưởng thuế suất ưu đãi 0%.
Ông Trần Vũ Hoàng, Chi cục hải
quan cửa khẩu quốc tế Lào Cai, cho biết các mặt hàng rau quả Trung Quốc nhập
khẩu qua cửa khẩu quốc tế Lào Cai rất nhiều. Do được hưởng thuế 0% nên hầu hết
đều mở tờ khai nhập khẩu, không cần phải gom hàng bằng đường biên mậu (giới hạn
2 triệu đồng/người) như những mặt hàng phải chịu thuế khác.
Thực tế, lộ trình giảm thuế của
Chương trình thu hoạch sớm thuộc ACFTA, VN đã tham gia cắt giảm, đưa thuế suất
thuế nhập khẩu nhiều mặt hàng nông sản từ Trung Quốc về 0% từ năm 2006 (lộ trình
thực hiện từ 2004-2008). Và đến nay, lượng hàng nông sản vào VN đang tăng nhanh
theo từng năm.
Chưa một lô hàng nào bị chặn
lại
Trong khi thuế nhập khẩu không
còn khả năng bảo vệ nông sản trong nước, thì khâu kiểm tra vệ sinh an toàn thực
phẩm đối với nông sản ngoại lại đang bị bỏ lơ.
Anh Dũng, chủ sạp nông sản tại
chợ đầu mối Bình Điền, Q.8, TP.HCM, người trực tiếp nhập hành, tỏi, cà rốt... từ
Trung Quốc về qua cửa khẩu quốc tế Lào Cai, cho biết: “Chưa bao giờ nhà xuất
khẩu phía Trung Quốc cung cấp giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm. Khi
thông quan hàng, hải quan cửa khẩu cũng không yêu cầu giấy này. Hàng về cửa khẩu
có kiểm tra nhưng chỉ làm sâu bệnh, không kiểm tra dư lượng hóa chất nên chưa lô
hàng nào của chúng tôi bị chặn lại”.
Theo chân một lô táo, lê Trung
Quốc nhập về qua cảng Cát Lái (Q.2, TP.HCM) mới thấy các mặt hàng trái cây, nông
sản ngoại nhập đang vào VN quá dễ dàng. Lô hàng này của tiểu thương Mười Hồng -
một đầu mối nhập khẩu trái cây Trung Quốc - tập kết về chợ Tam Bình (Thủ Đức).
Khi hàng cập cảng, chủ hàng cũng
đăng ký với cơ quan kiểm dịch thực vật thuộc Bộ Nông nghiệp và phát triển nông
thôn. Đơn vị này ra cảng lấy mẫu kiểm tra sâu bệnh rồi cấp giấy chứng nhận kiểm
dịch.
Về quy trình thông quan hàng qua
cửa khẩu, anh Nguyễn Văn Mười, một tiểu thương chuyên nhập khẩu trái cây về
TP.HCM, cho biết hàng về tới cửa khẩu sẽ đăng ký với cơ quan kiểm dịch thực vật.
Song song sẽ mở tờ khai hải quan.
Hồ sơ gồm: tờ khai, hợp đồng mua - bán hàng hóa, bản kê số lượng, chủng loại, tờ
khai trị giá lô hàng, C/O và giấy chứng nhận kiểm dịch. Hoàn toàn không có yêu
cầu về giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm của nhà xuất khẩu. Từ khi đăng
ký kiểm dịch đến khi hàng hóa được thông quan chỉ mất 2-3 giờ, trong đó khâu
kiểm dịch chỉ vỏn vẹn 30 phút. Nhân viên kiểm dịch lấy khoảng 2kg mẫu.
Việc kiểm tra gần như chỉ được
thực hiện về mặt ngoại quan, nhìn qua kính lúp để xem có bị dịch bệnh hay không.
Không thực hiện bất kỳ một xét nghiệm, phân tích hóa chất, hay tồn dư chất bảo
quản, bảo vệ thực vật trong sản phẩm nông sản.
Do thiếu nhân lực (!?)
Nhiều chuyên gia cho rằng chính
việc bỏ qua khâu kiểm tra dư lượng hóa chất trong nông sản nhập khẩu đã dẫn đến
cả cơ quan chức năng và người tiêu dùng không biết các sản phẩm rau, củ, quả
đang nhập vào VN có những chất gì và ảnh hưởng đến sức khỏe ra sao.
Ông Nguyễn Văn Ngã, chi cục
trưởng Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng II (Cục Bảo vệ thực vật), thừa nhận hiện
mới có quy trình kiểm tra dịch hại nông nghiệp, tức là những dịch bệnh trên nông
sản nhập khẩu có ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp trong nước, còn việc phân
tích độc hại đối với người tiêu dùng trong nước thì đang bị bỏ ngỏ do thiếu nhân
lực và trang thiết bị.
Tuy nhiên, một cán bộ quản lý của
Bộ NN&PTNT cho biết thêm ngay cả công tác kiểm dịch thực vật nhập khẩu của VN
cũng làm rất lỏng lẻo, làm cho có lệ.
Ông này cho biết thông thường nếu
nước ngoài muốn xuất khẩu một loại rau quả mới vào VN, cơ quan chức năng của họ
phải gửi thông báo cho phía VN. Tùy mặt hàng mà cơ quan chức năng VN sẽ yêu cầu
nước xuất khẩu đánh giá nguy cơ dịch hại và các biện pháp xử lý nguy cơ đó. Nếu
cần thiết sẽ có đoàn kiểm tra sang tận nơi khảo sát vùng trồng. Chỉ khi cơ quan
chức năng VN đồng ý thì mới cho phép nhập khẩu loại nông sản đó.
Tuy nhiên, hầu như các loại rau
quả nhập khẩu đều không thực hiện theo quy trình này. “Doanh nghiệp muốn nhập
khẩu chỉ cần có đơn xin nhập là được thông qua”, vị cán bộ này cho biết. Trong
khi đó, theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện Bộ NN&PTNT mới đang soạn thảo thông tư
hướng dẫn việc kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm đối với rau, củ, quả nhập
khẩu.
Theo TTO