Ở Quảng Ninh, trong tổng số gần 7
vạn người Dao, chỉ còn lại vài người làm nghề vẽ tranh thờ. Ông Lê Hồng Văn -
người xã Đồng Lâm, huyện Hoành Bồ là một trong số hy hữu đó. Ông Văn không
chỉ vẽ cho riêng người Dao Quảng Ninh mà còn vẽ cho cả bà con các tỉnh Bắc
Giang, Lạng Sơn và một số vùng Tây Nguyên.
Mỗi tháng, ông Văn thường vẽ một
bộ. Bộ nhỏ gồm 5 bức dùng cho những dịp lễ quan trọng, bắt buộc mỗi dòng họ đều
phải có. Bộ lớn chủ yếu dành cho các mo, gồm 12 bức khổ rộng dùng trong những
dịp ma chay, cưới xin, cấp sắc... Hình tượng trong tranh là các nhân vật họa
theo trật tự của thế giới Đạo giáo gồm: Ngọc Hoàng, Thái thượng Lão quân, Ngọc
Thanh, Thượng Thanh, Thánh chủ, Khai Thiên, Khai Địa, Thiên Lôi, La Sát; trần
gian, lịch sử người Dao; quỷ thần và địa ngục...
Tranh thờ được vẽ trên giấy vải
khá bền và tốn nhiều ngày. Tuy nhiên, ông Văn chỉ lấy tiền công, cốt giữ nghề
của người cha đã qua đời và phong tục tổ tiên để lại.
Mỗi năm, tranh thờ chỉ được mở
vào các dịp lễ quan trọng của gia đình, hoặc dòng họ. Và đây là những hình ảnh
về một lễ khai quang - lập bàn thờ mới của dòng họ Đặng ở xã Hòa Bình – Hoành
Bồ. Từng bức tranh lần lượt được treo lên với các đồ tế lễ. Bếp lửa tưng bừng và
các thầy mo thay nhau bái niệm thâu đêm đến tận sáng hôm sau.
