CỤC NGƯỜI CÓ CÔNG | Giỗ Tổ nghề hát Xẩm

Giỗ Tổ nghề hát Xẩm

Lần đầu tiên sau hàng chục năm gián đoạn, lễ giổ Tổ nghề hát Xẩm được tái tổ chức vào sáng nay 29-9 (22-8 âm lịch), theo nghi lễ truyền thống tại đình Hào Nam, Đống Đa, Hà Nội.

Trình diễn tiết mục “Hà Nội 36 phố phường”
tại giỗ Tổ nghề hát Xẩm.

Theo các chuyên gia âm nhạc truyền thống, nghề hát xẩm ra đời vào thời nhà Trần, cách đây hơn 700 năm, một trong những thời kỳ phát triển rực rỡ nhất của nền văn học nghệ thuật truyền thống. Những câu chuyện trong dân gian lưu truyền kể lại rằng, ông tổ nghề xẩm chính là Thái tử Trần Quốc Đĩnh. Do sa cơ lỡ vận, ông phải tha phương cầu thực. Những ngày tháng cơ cực, ông được thần linh ban cho nghề đàn hát. Và được người dân mến thương, ông đã truyền dạy trong dân gian nghề đàn hát để mưu sinh…

Với truyền thống hàng trăm năm tồn tại, hát xẩm trở thành một loại hình di sản độc đáo trong kho tàng âm nhạc dân tộc. Nhưng cũng trong một thời gian dài, như nhận định của nhạc sĩ Dân Huyền, nghề hát này bị nhìn nhận “công ít tội nhiều”.

Cũng theo các nhà nghiên cứu, cho tới giữa thế kỷ 20, lễ giỗ tổ nghề hát xẩm vẫn được tổ chức thường niên tại Hà Nội. Nhưng rồi do thời cuộc, do chiến tranh, những người hát xẩm được buộc phải tạm dừng việc giỗ tổ. Nghề hát xẩm cũng theo đó mà mai một.

Từ năm 2005, Trung tâm phát triển nghệ thuật âm nhạc (Hội Nhạc sĩ Việt Nam) đã phục hồi và đưa loại hình nghệ thuật hát xẩm trở lại với đời sống người dân thủ đô. Đặc biệt, vài năm gần đây, cứ mỗi tối thứ bảy cuối tháng, các nghệ nhân hát xẩm lại tụ về biểu diễn ở khu phố cổ trước chợ Đồng Xuân, làm sống lại một sinh hoạt văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc cần được giữ gìn.

Phát biểu tại lễ giổ tổ hát xẩm sáng nay, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam đánh giá cao những nỗ lực phục hồi nghệ thuật hát xẩm của Trung tâm Phát triển nghệ thuật Âm nhạc Việt Nam, ghi nhận công sức và tâm huyết của các nghệ nhân để đưa hát xẩm trở lại với đời sống tinh thần của người dân.

Cũng tại lễ giổ Tổ, sau phần dâng hương tổ nghề, nhạc sĩ Thao Giang, Phó giám đốc Trung tâm Phát triển nghệ thuật Âm nhạc Việt Nam đã đọc quyết định khen thưởng các nghệ nhân, nghệ sĩ, các nhà nghiên cứu đã có công trong việc bảo tồn nghệ thuật hát xẩm.