Tại đây, trong khoảng nửa giờ, vị phó giám đốc này cùng hội đồng khoa học của bảo tàng duyệt hiện vật và cách trưng bày lần cuối, chuẩn bị cho triển lãm bảo vật hoàng cung khai mạc ngày 9-10.

“Ánh sáng trên trần nhà sẽ tối hơn để khách hoàn toàn bị thu hút vào những hiện vật trưng bày” - một cán bộ bảo tàng cho biết. Giữa căn phòng “trầm” hơn đó, bốn tủ hiện vật có kích thước tương đương buồng điện thoại công cộng như những khối ngọc tỏa sáng giữa không gian chừng 40m2. Từ trần tủ, tám chiếc đèn bé xíu chiếu xuống thứ ánh sáng trắng ấm dịu lên bệ đỡ hiện vật giống chất liệu đá ngọc trắng đục. Tại dãy tủ ngang trưng bày ấn, kiếm không ai có thể đếm nổi số đèn bé li ti trên một ống kim loại dài chiếu vào hiện vật.

“Chúng tôi không sử dụng đèn bình thường vì nhiệt độ có thể làm hỏng bảo vật. Bảo vật hoàng cung được chiếu sáng bằng cáp quang. Còn kính tủ trưng bày có thể chịu được lực đập của các loại búa...” - ông Hiền cho biết. Ánh mắt ông vẫn đắm đuối không rời những bảo vật hoàng cung mà chính mình cùng đồng nghiệp đã gìn giữ, phục dựng bao lâu nay, nay lần đầu tiên được ra mắt công chúng.

Kiếm vàng chuôi ngọc - Ảnh: H.Điệp

Hai chiếc mũ vàng của vua triều Nguyễn (thế kỷ 19) hứa hẹn sẽ thu hút công chúng do tư liệu trang phục của các triều đại phong kiến vốn không nhiều. Một cán bộ bảo tàng cho biết số mũ này được phục chế trong khuôn khổ một dự án phục chế mũ đã tiến hành từ hai năm trước. Khi bắt đầu dự án, chiếc mũ đã hư hỏng trầm trọng, chỉ là một “búi” những chi tiết bằng vàng gắn trên hình hài mũ đã mất hoàn toàn hình dáng.

Bảo vật hoàng cung nhìn chung gợi sự ấm áp vì cách trang trí không quá rườm rà, cầu kỳ hay hoành tráng, kiểu cách. Ngay cả những cuốn sách bằng vàng nặng tới hàng ký của nhà vua cũng được chạm khắc khá “kiệm” tuy ở trình độ tinh xảo.

Khi TS Hiền kể bằng giọng trầm lãng đãng về “đường tới Bảo tàng lịch sử” của chúng, người ta càng thấy chúng thân thương, như thể chính mình cũng là người trong hoàng tộc. Đã có một câu chuyện không chính thức về những bảo vật này, rằng thời gian kháng chiến chống Pháp gian khổ, do tài chính khó khăn đã có ý kiến đề nghị bán những bảo vật này đi để có thêm ngân sách nhưng Bác Hồ vẫn kiên quyết giữ lại. Những di sản ấy, sau gập ghềnh đường đi kháng chiến, cũng đã trở về thủ đô.

Và làm sao có thể không rưng rưng khi ngay trước không gian triển lãm có một đôn trà với con triện, giấy mực để ta có thể đóng dấu trên giấy rồi đề rằng mình đã đến đây thưởng lãm những bảo vật này. “Tôi nghĩ đấy là sự tương tác với di sản thật hiệu quả” - TS Hiền nói, tay đóng con dấu mực đỏ lên tấm giấy trắng...

• Theo Linh Đan (Tuoi tre)